ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ : ତାଲିବାନ ଆଫଗାନିସ୍ତାନକୁ ନିଜ ଅଧୀନକୁ ନେଇଛି । ଏହା ଭାରତ ଏବଂ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ବାଣିଜ୍ୟ ଉପରେ ସିଧାସଳଖ ପ୍ରଭାବ ପକାଇବ । ଏହାର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହେଉଛି ଭାରତ ସରକାର ତାଲିବାନ ଶାସକଙ୍କୁ ଗ୍ରହଣ କରିବ ନାହିଁ । ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ସରକାରଙ୍କ ସହ ଭାରତର ଭଲ ସମ୍ପର୍କ ଥିଲା । ଦକ୍ଷିଣ ଏସିଆର ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ଉତ୍ପାଦ ପାଇଁ ଭାରତ ହେଉଛି ସବୁଠାରୁ ବଡ ବଜାର । ଆଫଗାନିସ୍ତାନରେ ଭାରତ ପ୍ରାୟ ୩ ବିଲିୟନ ଡଲାର (୨୨,୨୫୧ କୋଟି ଟଙ୍କା) ବିନିଯୋଗ କରିଛି ।
ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ୧୦ ହଜାର କୋଟିରୁ ଅଧିକ ବ୍ୟବସାୟ
ଭାରତ ଏବଂ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ବାଣିଜ୍ୟ ହୁଏ । ୨୦୨୦-୨୧ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ, ୧.୪ ବିଲିୟନ ଡ଼ଲାରର ବାଣିଜ୍ୟ ହୋଇଛି, ଅର୍ଥାତ୍ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ୧୦,୩୮୭ କୋଟି ଟଙ୍କା । ସେହିଭଳି ୨୦୧୯-୨୦ ମସିହାରେ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ୧.୫ ବିଲିୟନ ଡ଼ଲାର (୧୧,୧୩୧ କୋଟି ଟଙ୍କା) କାରବାର ହୋଇଥିଲା । ୨୦୨୦-୨୧ ମସିହାରେ ଭାରତ ଆଫଗାନିସ୍ତାନକୁ ପ୍ରାୟ ୬,୧୨୯ କୋଟି ଟଙ୍କା ମୂଲ୍ୟର ଉତ୍ପାଦ ରପ୍ତାନି କରିଥିବାବେଳେ ଭାରତ ୩୭,୮୩ କୋଟି ଟଙ୍କା ମୂଲ୍ୟର ଉତ୍ପାଦ ଆମଦାନୀ କରିଥିଲା ।
ଆଫଗାନିସ୍ତାନରୁ ଆମଦାନୀ ହେଉଥିବା ଉତ୍ପାଦଗୁଡିକ
ଭାରତ ଆଫଗାନିସ୍ତାନରୁ କିସମିସ୍, ବାଦାମ, ଡିମ୍ବିରି, ପିସ୍ତା ଆଦି ଆମଦାନୀ କରିଥାଏ । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଏହା ଡାଳିମ୍ବ, ସେଓ, ଚେରି, ଖରଭୁଜ, ତରଭୁଜ, ହିଙ୍ଗୁ, ଜିରା ଏବଂ କେସର ମଧ୍ୟ ଆମଦାନୀ କରିଥାଏ ।
ଭାରତରୁ ରପ୍ତାନି ହୋଇଥିବା ଉତ୍ପାଦଗୁଡିକ
ଭାରତ ଆଫଗାନିସ୍ତାନକୁ ଗହମ, କଫି, କଳା ଲଙ୍କା, ତମାଖୁ, ନଡିଆ ଏବଂ ନଡ଼ିଆ ଜଟାରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ସାମଗ୍ରୀ ପଠାଏ । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ପୋଷାକ, କନଫେରେନାରୀ ସାମଗ୍ରୀ, ମାଛ ଦ୍ରବ୍ୟ, ପନିପରିବା , ଉଦ୍ଭିଦ ତେଲ ରପ୍ତାନି କରେ । ସେହିପରି ରାସାୟନିକ ଦ୍ରବ୍ୟ ଏବଂ ସାବୁନ୍, ଔଷଧ, ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ୍, ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ ସାମଗ୍ରୀ, ବୈଦ୍ୟୁତିକ ସାମଗ୍ରୀ, ରବର ଉତ୍ପାଦ, ସାମରିକ ଉପକରଣ ସହିତ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଉତ୍ପାଦ ପଠାଏ ।
ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ସହିତ ବାଣିଜ୍ୟ ଆଶା କମ୍ : ଅଜୟ ବାଗଗା
ଅଜୟ ବାଗଗା କହିଛନ୍ତି ଯେ ତାଲିବାନ ଯୁଗରେ ସମ୍ପର୍କ ସମାନ ରହିବ ନାହିଁ । ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ସହିତ ଭାରତର ବାଣିଜ୍ୟ ଏକପାଖିଆ ଥିଲା । ବର୍ତ୍ତମାନ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ସହିତ ବାଣିଜ୍ୟର ଆଶା କ୍ଷଣ ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି । ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ସହିତ ବାଣିଜ୍ୟ ପ୍ରାୟ ଶେଷ ହୋଇଛି । ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ବ୍ୟତୀତ ଭାରତ କାଲିଫର୍ନିଆରୁ ମଧ୍ୟ ଶୁଖିଲା ଫଳ ଆମଦାନୀ କରେ, କିନ୍ତୁ ଚଳିତ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟ କିଛି ସମସ୍ୟା ରହିଛି ଯେଉଁଥିପାଇଁ ଶୁଖିଲା ଫଳର ମୂଲ୍ୟ ଆହୁରି ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି ।
ଭାରତର ବିଶ୍ୱ ବ୍ୟବସାୟ ପ୍ରଭାବିତ ହେବ
ଗତ ୨୦ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଆଫଗାନିସ୍ତାନରେ ଭାରତ ପ୍ରାୟ ୨୨ ହଜାର ୨୫୧ କୋଟି ଟଙ୍କା ବିନିଯୋଗ କରିଛି । ଏହା ପଛରେ ଭାରତର ରଣନୀତି ଥିଲା ଯେ ଇରାନର ଚାବାହର ବନ୍ଦର ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ସହିତ ସଡକ ମାଧ୍ୟମରେ ସଂଯୋଗ ହେବ । ଇରାନର ଚାବାହର ବନ୍ଦରରୁ ଆଫଗାନିସ୍ତାନର ଡେଲାରାମ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସଡକ ପ୍ରକଳ୍ପର କାର୍ଯ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଚାଲିଛି । ଏହା ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ମାଧ୍ୟମରେ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ୟୁରୋପରେ ଭାରତର ପ୍ରବେଶକୁ ସହଜ କରିବ ।
ଏହି ମାର୍ଗ ମାଧ୍ୟମରେ ଭାରତ ମଧ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ୟୁରୋପ ସହିତ ବ୍ୟବସାୟ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ ହେବ, କିନ୍ତୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହି ଯୋଜନା ଫସର ଫାଟିବାକୁ ଯାଉଛି । ଗତ ଦୁଇ ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ଆଫଗାନିସ୍ତାନର ବିକାଶ ପାଇଁ ଭାରତ ବହୁତ କିଛି କରିଛି । ଭାରତ ଏଠାରେ ଡେଲାରାମ ଏବଂ ଜାରଞ୍ଜ ସଲମା ଡ୍ୟାମ ମଧ୍ୟରେ ୨୧୮ କିଲୋମିଟର ଲମ୍ବା ରାସ୍ତା ନିର୍ମାଣ କରିଛି । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଆଫଗାନିସ୍ତାନର ସଂସଦ ମଧ୍ୟ ଭାରତ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି ।
ଆମଦାନୀ କିପରି କରାଯାଏ?
ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ସବୁ ପାର୍ଶ୍ୱରେ ଜମି ଦ୍ୱାରା ଘେରି ରହିଛି । ଅର୍ଥାତ୍ ଏହାର କୌଣସି ସାମୁଦ୍ରିକ ସୀମା ନାହିଁ । ଏହା ପାକିସ୍ତାନ ଦେଇ ୱାଘା ସୀମା ଦେଇ ଭାରତକୁ ରପ୍ତାନି କରେ । ଏହା ସହିତ, ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହା ଇରାନର ଚାବାହାର ବନ୍ଦର ମାଧ୍ୟମରେ ରପ୍ତାନି ଆରମ୍ଭ କରିଛି । ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ଭାରତକୁ ବିଶେଷ ଭାବରେ ଶୁଖିଲା ଫଳ ଯୋଗାଇଥାଏ । ତେଣୁ ଆଗରୁ ଭାରତରେ ଶୁଖିଲା ଫଳ ଦର ଆହୁରି ବଢିବ ବୋଲି ଅନୁମାନ କରାଯାଉଛି ।